Kreu i kompanisë shtetërore të gazit të Rusisë, Gazprom, thotë se ka një marrëveshje për të ndërtuar një tubacion drejt Kinës, por ka shumë pyetje pa përgjigje, në lidhje me detajet e marrëveshjes.
Në letër, projekti — i njohur si Fuqia e Siberisë 2 — do t’i jepte Rusisë një mënyrë për të zëvendësuar disa nga të ardhurat nga dekadat e shitjes së gazit natyror në Evropë, të cilat u humbën për shkak të pushtimit të Ukrainës. Tubacioni do të transportonte gaz nga rezervat në Siberinë perëndimore përmes Mongolisë në Kinë.
Dhe ajo që drejtori ekzekutiv i Gazprom, Alexei Miller, e quajti një memorandum “ligjërisht të detyrueshëm” për të ndërtuar tubacionin me China National Petroleum Co. është një shans për Moskën dhe Pekinin për të nënvizuar e thelluar lidhjet e tyre kundër Shteteve të Bashkuara.
Ja çështjet kryesore që lidhen me ‘Power of Siberia 2’ dhe pse nuk mund ta zëvendësojë plotësisht të ardhurat e humbura të Rusisë nga Europa:
Një lidhje e re me Kinën
Tubacioni do të shtrihet 6,700 kilometra (4,163 milje) nga fushat e gazit në Gadishullin Yamal në Siberinë perëndimore, përtej Liqenit Baikal në Siberinë lindore dhe pastaj përmes Mongolisë në Kinë. Për më shumë se 50 vjet, Rusia fitoi fitime të majme duke dërguar gazin Yamal në Evropë përmes tubacioneve që të çojnë në perëndim.
Por Rusia ndërpreu pjesën më të madhe të furnizimit me gaz nga tubacionet për në Evropë për shkak të luftës në Ukrainë, dhe Bashkimi Evropian dëshiron t’i japë fund furnizimeve të mbetura deri në vitin 2027.
Pra, tubacioni i ri do të ishte një mënyrë për t’i zhvendosur ato shitje të humbura të gazit te një klient i ri dhe i madh.
Gjeopolitika e marrëveshjes
“Power of Siberia 2” do të transportonte 50 miliardë metra kub në vit në Kinë, krahasuar me deri në 180 miliardë metra kub në vit që shkonin në Evropë — që do të thotë se tubacioni i ri mund të kompensonte vetëm një pjesë të biznesit të humbur. Ai do të plotësonte një linjë të mëparshme, më të vogël të “Power of Siberia”, e cila transporton gaz nga fusha të ndryshme në Siberinë lindore me një kapacitet prej 38 miliardë metrash kub në vit.
Njoftimi i Miller, i cili erdhi gjatë një takimi midis Presidentit rus Vladimir Putin dhe Presidentit kinez Xi Jinping, la jashtë detaje kryesore. Nuk pati asnjë marrëveshje për çmimet e gazit apo edhe se kush do ta financonte ndërtimin e tubacionit.
Analistët thonë se njoftimi ishte kryesisht një shans për Rusinë dhe Kinën për të nënvizuar marrëdhënien e tyre më të ngushtë, dhe për Kinën për të injoruar furnizimet e gazit natyror të lëngshëm të SHBA-së që vjen me anije.
India po blen naftë ruse, pavarësisht se Presidenti i SHBA-së Donald Trump po hakmerret me tarifa prej 25% mbi importet, dhe blerjet e Kinës të gazit natyror të lëngshëm amerikan janë bllokuar nga tarifat e vendosura, si pjesë e mosmarrëveshjes tregtare të Kinës me administratën Trump. Ndërkohë, Kina ka filluar të marrë dërgesa të LNG-së nga terminali Arktik-2 i Rusisë, i cili ka qenë shënjestër e sanksioneve të SHBA-së dhe BE-së.
Pra, teatrat e marrëveshjes janë të qarta.
“Kemi këtë shfaqje të Rusisë, Indisë, Kinës që thonë, ‘e dini çfarë, neve nuk na interesojnë sanksionet tuaja, nuk na intereson LNG-ja juaj’”, tha Michal Meidan, kreu i kërkimit energjetik të Kinës në Institutin e Oksfordit për Studime të Energjisë.
Njoftimi ishte “një mënyrë absolutisht e përsosur… për të thënë: ‘Shikoni, nuk po flasim të gjithë, ja një masë e vërtetë’”, tha Annette Bohr, bashkëpunëtore në programin e Rusisë dhe Euroazisë në Chatham House në Londër.
Por, ndërsa marrëveshja është “një hap përpara për Gazprom-in, nuk është një marrëveshje e përfunduar. Nuk ka një afat kohor të konfirmuar, asnjë marrëveshje përfundimtare për çmimet”, tha ajo.
Pazari i vështirë i Kinës për çmimet
Diskutimet mbi tubacionin kanë ecur ngadalë, kryesisht sepse Kina është përmbajtur për çmime të ulëta.
“Për momentin, është plotësisht e mundur që Pekini është ende gati të angazhohet vetëm për një pjesë të tubacionit, dhe me çmime shumë të zbritura, gjë që në fakt ka qenë problem për një numër vitesh”, tha Bohr. “Pra, Rusia, në fakt, ende po subvencionon konsumin kinez të gazit.”
Ajo shtoi se “Kina është padyshim në krye” kur bëhet fjalë për marrëveshjet e energjisë.
Njoftimi nënvizon se Kina është partneri dominues, tha Alexander Gabuev, drejtor i Qendrës Carnegie Rusia Euroazia.
Kina “ka burime të shumta të tjera për të importuar gaz. Pra, nëse Rusia është e gatshme të ofrojë kushte që plotësojnë kërkesat e Kinës, atëherë ndoshta është një dritë jeshile”, tha ai. “Por pa këtë, është vetëm një kujtesë miqësore se Rusia duhet të përmbushë një pjesë të kërkesës kineze. Dhe po ju tregon se Kina ka një ndikim të jashtëzakonshëm dhe, në një farë mënyre, ka epërsinë në këtë marrëdhënie.”
A ka nevojë Kina për një tjetër tubacion të karburanteve fosile?
Duke pasur parasysh përpjekjet globale për të ulur emetimet e dioksidit të karbonit nga djegia e lëndëve djegëse fosile, një pyetje e mirë është, nëse Kina ka nevojë për një furnizues tjetër gazi, thotë Meidan i Institutit të Energjisë së Oksfordit.
“Nuk është e qartë nëse ka vërtet nevojë për Power of Siberia 2”, tha ajo, duke shtuar se ekziston “një pasiguri e madhe se sa kërkesë do të ketë Kina në vitet 2030, madje edhe nga analistët dhe institucionet kineze”.
Kërkesa e ardhshme e Kinës është pjesë e një ekuacioni kompleks që përfshin një zhvendosje nga qymyri, i cili lëshon më shumë dioksid karboni, si karburanti i lëkundur i përdorur për të mbuluar kulmet e kërkesës për energji elektrike që nuk mund të përmbushen nga burimet e rinovueshme si era ose energjia hidroelektrike.
Një largim më i shpejtë nga qymyri do të thotë më shumë përdorim të gazit në afat të shkurtër, ndërsa një largim më i ngadaltë i qymyrit mund të rrisë konsumin e gazit. Ruajtja e baterive për të mbuluar kulmet e kërkesës dhe energjia bërthamore gjithashtu mund të luajnë një rol.
“Ata mund të mos përdorin domosdoshmërisht më shumë gaz nëse i përdorin burimet e rinovueshme dhe ruajtjen e tyre më shpejt se kushdo tjetër, ose nëse gjejnë mënyra të tjera ku… përdorin energjinë e tyre hidroelektrike dhe atë bërthamore”, tha Meidan.
Për Kinën, gazi “është diçka e mirë për t’u pasur (por) nuk është diçka e domosdoshme”, shtoi ajo.
/AP.
