Gazprom i ka propozuar Serbisë një zgjatje të marrëveshjes aktuale për furnizim me gaz, duke hequr dorë për momentin nga nisma për një kontratë të re afatgjate. Këtë e deklaroi presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, duke vënë në dukje se oferta është bërë në kontekstin e pasigurive që kanë të bëjnë me sanksionet amerikane ndaj kompanisë NIS, që është nën pronësi indirekte të Gazprom-it.
Marrëveshja e mëparshme mes Serbisë dhe Gazprom-it, e cila u nënshkrua në vitin 2022, parashikonte furnizim deri në 2.2 miliardë metra kub gaz në vit. Kjo marrëveshje skadoi në muajin maj, por është vazhduar përkohësisht disa herë — së pari deri në fund të shtatorit, pastaj deri në fund të tetorit.
Vuçiç tha se Gazprom ka kërkuar që zgjatja e marrëveshjes të jetë për një periudhë dy mujore — deri më 31 dhjetor — dhe shtoi se kjo ofertë u bë për të dhënë një sinjal se nëse Serbia ndërmerr hapa si nacionalizimi i NIS-it, Gjiganti rus mund të ndërpresë furnizimin me gaz pas përfundimit të zgjatjes.
Përveç kësaj, Vuçiç përmendi se departamenti amerikan i Thesarit ka vënë sanksione ndaj NIS të Serbisë për shkak të pronësisë ruse, dhe se pas disa shtyrjeve, këto sanksione hyri në fuqi më 8 tetor. Kompania NIS ka 44.85% të aksioneve në pronësi të Gazprom Neft, ndërsa një pjesë tjetër nga një kompani ruse me bazë në Shën Petersburg, e kontrolluar gjithashtu nga Gazprom. qeveria serbe ka rreth 29.87% pronësi, ndërsa pjesa tjetër të aksioneve i përkasin aksionerëve më të vegjël.
Vuçiç tha se SHBA-ja i ka sugjeruar Serbisë që të shtyjë ose të heqë sanksionet ndaj NIS-it në këmbim të nacionalizimit të pronës së kompanisë, një ide të cilën ai tha se e ka refuzuar. Ndërkohë, NIS ka publikuar një njoftim ku njofton se po harton një plan për të siguruar që operacionet të vazhdojnë dhe të ruhet siguria sociale e punonjësve, derisa situata me sanksionet të qartësohet.
Kjo situatë tregon tensionet dhe pasigurinë që ekzistojnë përtej marrëdhënieve furnizuese — çështje politike, pronësie dhe ndikimi i sanksioneve ndërkombëtare — dhe tregon se Serbia është në një pikë kritike për zgjedhje strategjike që mund të kenë pasoja për furnizimin me energji dhe stabilitetin e vendit.
