Industria e karburanteve fosile ka emetuar 389 milionë ton ndotje karboni në atmosferë vitin e kaluar, duke djegur gazin në mënyrë të panevojshme, sipas një raporti të Bankës Botërore, në një “humbje të madhe” karburanti që e ngroh planetin me pothuajse aq sa ngroh vendi i Francës.
Djegia e gazit është një mënyrë për të hequr qafe gazrat si metani, që krijohen kur pompohet nafta nga toka. Ndërsa ndonjëherë mund t’i mbajë punëtorët të sigurt duke lehtësuar grumbullimet e presionit, praktika është rutinë në shumë vende sepse shpesh është më e lirë të digjet gazi sesa të kapet, transportohet, përpunohet dhe shitet ai.
Raporti zbuloi se djegia globale e gazit u rrit për të dytin vit radhazi, duke arritur nivelin më të lartë që nga viti 2007, pavarësisht shqetësimeve në rritje në lidhje me sigurinë energjetike dhe përkeqësimin e klimës.
Ai zbuloi se 151 miliardë metra kub (bcm) gaz u dogjën gjatë prodhimit të naftës dhe gazit në vitin 2024, 3 miliardë metra kub më shumë se një vit më parë.
“Djegia është e panevojshme dhe e kotë”, tha Zubin Bamji, menaxheri i Partneritetit Global të Bankës Botërore për Djegien dhe Reduktimin e Metanit (GFMRP), i cili shkroi raportin. “[Është] një mundësi e humbur për të forcuar sigurinë energjetike dhe për të përmirësuar aksesin në energji të besueshme.”
Në shumë raste, ankohen vëzhguesit, rregullat për të parandaluar djegien e panevojshme janë të dobëta dhe zbatohen dobët, dhe kompanitë kanë pak nxitje për të ndaluar këtë sepse nuk u duhet të paguajnë për ndotjen që shkakton.
Raporti zbuloi se nëntë vende – Rusia, Irani, Iraku, SHBA-të, Venezuela, Algjeria, Libia, Meksika dhe Nigeria – ishin përgjegjëse për tre të katërtat e të gjitha shpërthimeve të gazit në vitin 2024. Shumica e shkelësve më të këqij ishin vendet me kompani shtetërore të naftës.
Pavarësisht përpjekjeve për të ndaluar këtë praktikë, intensiteti i djegies – vëllimi i ndezur për fuçi naftë të prodhuar – kishte mbetur “kokëfortë i lartë” gjatë 15 viteve të fundit, zbuloi raporti.
Intensiteti i shpërthimeve në Norvegji, një nga prodhuesit më të pastër të naftës dhe gazit, është 18 herë më i ulët se në SHBA dhe 228 herë më i ulët se në Venezuelë, sipas të dhënave.
Andrew Baxter, një ekspert i naftës dhe gazit në organizatën jofitimprurëse Fondi i Mbrojtjes së Mjedisit, i cili nuk ishte i përfshirë në raport, tha se ishte “thellësisht zhgënjyese” të shihje një rikthim në nivelet e shpërthimit të gazit të vitit 2007.
“Nivele të tilla të shpërthimit janë një shpërdorim i shëmtuar i burimeve”, tha ai. “[Ato] janë katastrofike për klimën dhe shëndetin e njeriut.”
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë ka bërë thirrje për eliminimin e të gjitha djegieve me përjashtim të rasteve të emergjencës deri në vitin 2030. Vlera e gazit të djegur vitin e kaluar, e cila do të kishte qenë rreth 63 miliardë dollarë me çmimet e importit të BE-së për vitin 2024, është më shumë se gjysma e kostove fillestare, që IEA thotë se janë të nevojshme për të ndaluar krejtësisht këtë praktikë.
Jonathan Banks, një ekspert i metanit në organizatën jofitimprurëse Clean Air Task Force, i cili nuk ishte i përfshirë në raport, tha se zgjidhjet ishin të njohura dhe shpesh efektive nga ana e kostos. “Ajo që mungon është vullneti politik dhe presioni rregullator për t’i zbatuar ato në shkallë të gjerë.”
Raporti nxori në pah fushat e përparimit, duke treguar disa prodhues të naftës dhe gazit, si Angola, Egjipti, Indonezia dhe Kazakistani, të cilët kishin arritur të ulnin me sukses sasinë e gazit të djegur.
Kazakistani, i cili ka vendosur gjoba të larta për kompanitë që shkelin rregullat, e ka ulur djegien me 71% që nga viti 2012.
Banks tha: “Ne kemi nevojë për më shumë veprime të këtij lloji dhe më shumë mbështetje për të ndihmuar vendet me të ardhura të ulëta dhe rritje të lartë të çmimeve të konsumit të kapërcejnë barrierat në infrastrukturë dhe qeverisje.
“Ne gjithashtu kemi nevojë për koordinim global, veçanërisht nga importuesit kryesorë të naftës, për të krijuar stimuj që shpërblejnë prodhuesit e përgjegjshëm dhe rrisin standardin për të gjithë.”
Raporti, i cili përdori të dhëna satelitore për të vlerësuar gazin e djegur, u prodhua nga GFMRP, i cili përbëhet nga disa nga qeveritë dhe kompanitë më ndotëse në botë.
Financuesit e saj përfshijnë firma evropiane të energjisë si BP, Eni, Equinor, Shell dhe TotalEnergies, si dhe vende të mëdha prodhuese të naftës si SHBA-të, Norvegjia dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Grupi ka inkurajuar vendet dhe kompanitë që t’i japin fund djegies rutinore deri në vitin 2030. Sipas raportit, vendet që e mbështetën iniciativën kanë ulur mesatarisht intensitetin e djegies me 12% që nga viti 2012, megjithëse vëllimet absolute kanë rënë vetëm pak gjatë kësaj kohe, ndërsa vendet që nuk e kanë bërë premtimin e kanë rritur intensitetin e djegies me 25%.
“Ulja e djegies së gazit nuk është pa sfida”, tha Bamji. “Kjo kërkon investime paraprake, infrastrukturë të përshtatshme, korniza të forta rregullatore dhe vullnet të qëndrueshëm politik.”
Nëse këto kushte do të ishin në vend, vendet mund të ulnin ndjeshëm djegien e karburantit, “shpesh duke zhbllokuar burime të reja të të ardhurave dhe duke përmirësuar aksesin në energji”.
