Në vitin 2022, kompania australiane e minierave dhe energjisë Fortescue nënshkroi një marrëveshje me E.On, një operator gjerman i rrjetit dhe infrastrukturës së energjisë, për të furnizuar Evropën me deri në pesë milionë ton hidrogjen të gjelbër me emetime të ulëta çdo vit.
“Gara për prodhimin dhe transportin në shkallë të gjerë të hidrogjenit të gjelbër ka marrë hov”, tha Robert Habeck, atëherë ministër gjerman për çështjet ekonomike dhe veprimet klimatike, për marrëveshjen. Duke shtuar se kjo do të ishte fillimi i një “të ardhmeje pa lëndë djegëse fosile”.
Meqenëse mund të furnizojë me energji gjithçka, nga kamionët te trenat me distanca të gjata, të sigurojë stok për kimikate dhe plehra, dhe të veprojë si një zgjidhje e mundshme për industritë që ndotin shumë mjedisin, si prodhimi i çelikut dhe hekurit, të cilat tradicionalisht mbështeten në energjinë e qymyrit që shkatërron klimën , hidrogjeni ka qenë subjekt i shumë entuziazmit.
Por tre vjet pas arritjes së marrëveshjes, marrëveshja gjermano-australiane është e vdekur. Që atëherë, E.On është tërhequr nga investimet në infrastrukturën e hidrogjenit të gjelbër në shkallë të gjerë dhe ka ulur objektivat e importit.
“Importet ndërkombëtare të hidrogjenit, prodhimi i hidrogjenit dhe aktivitetet e mesme do të çprioritizohen”, tha për DW zëdhënësi i E.On, Alexander Ihl.
Dhe kjo nuk është shenja e vetme e një mospërputhjeje midis ambicies dhe realitetit. BE-ja planifikonte të prodhonte 10 milionë ton dhe të importonte 10 milionë ton të tjerë hidrogjen të rinovueshëm në vit deri në vitin 2030. Por Jun Sasamura, menaxher i hidrogjenit në kompaninë e kërkimit të energjisë Westwood Global Energy, tha në një deklaratë se vetëm 17% e projekteve të planifikuara të bllokut për hidrogjenin do të realizohen deri në fund të dekadës.
“Hendeku midis ambicies dhe realitetit në sektorin e hidrogjenit në Evropë po zgjerohet”, tha ai.
Tërheqja më e gjerë nga hidrogjeni i gjelbër u karakterizua në fund të korrikut, kur gjigandi i naftës dhe gazit BP anuloi investimin e tij prej 36 miliardë dollarësh (31 miliardë eurosh) në një projekt të energjisë së rinovueshme dhe hidrogjenit të gjelbër në Australinë Perëndimore.
“Ky vendim pasqyron rivendosjen e fundit të strategjisë së BP-së, e cila do të shohë BP-në të rrisë biznesin e saj të naftës dhe gazit në rrjedhën e sipërme, të përqendrojë biznesin e saj në rrjedhën e poshtme dhe të investojë me disiplinë gjithnjë e më të madhe në tranzicion”, tha një zëdhënës i BP-së në një deklaratë.
Pra, çfarë shkoi keq?
Hidrogjeni, elementi më i bollshëm në univers, është një gaz pa ngjyrë, pa erë dhe jo-toksik që përbëhet nga një proton i vetëm dhe një elektron i vetëm. Ai është gjithashtu shumë i djegshëm, me çdo kilogram që përmban rreth 2.4 herë më shumë energji sesa gazi natyror, prandaj edhe përdorimet e tij të shumëfishta.
Aktualisht, rreth 95% prodhohet duke përdorur lëndë djegëse fosile si qymyri dhe gazi natyror. Ky njihet si hidrogjen i zi, kafe ose gri.
Variacioni i gjelbër, siç sugjeron edhe vetë emri, është bërë me burime të rinovueshme. Por gjithmonë ka pasur një pengesë. Meqenëse duhet shumë energji e gjelbër ose e rinovueshme për t’u prodhuar, është shumë e kushtueshme të gjenerohet në shkallë të gjerë.
“Pjesa më e madhe e kostos së hidrogjenit të gjelbër vjen nga kostoja e energjisë elektrike, dhe ndërsa kostoja e energjisë elektrike të gjelbër ka rënë me shpejtësi, ajo duhet të bjerë shumë më tej përpara se hidrogjeni të jetë konkurrues në kosto me lëndët e tjera djegëse”, vuri në dukje Alison Reeve, drejtoreshë e programit për energjinë dhe ndryshimet klimatike në Institutin Grattan me seli në Australi.
Një pjesë e problemit është mbështetja në subvencionet dhe mbështetjen qeveritare në rënie për të ndërtuar mjaftueshëm energji të rinovueshme për të furnizuar me energji teknologjinë, shpjegoi ajo. Konkurrenca nga alternativat më të lira si gazi natyror po e ul më tej kërkesën.
Kjo do të thotë që “projektet spekulative” që nxisin një industri në hapat e saj të parë po braktisen, tha Reeve për DW.
Një shembull është konglomerati i çelikut me seli në Luksemburg, ArcelorMittal. Kompania kohët e fundit u tërhoq nga një plan për t’i bërë dy fabrikat e saj të çelikut gjermane neutrale ndaj karbonit deri në vitin 2050 duke përdorur hidrogjen të gjelbër dhe madje ktheu 1.3 miliardë euro (1.5 miliardë dollarë) në subvencione për shkak të një rritjeje të kostove.
“Nuk ka dyshim se rritja e shkallës së prodhimit të hidrogjenit të gjelbër, veçanërisht si një produkt eksporti, paraqet sfida të vërteta”, tha për DW Dino Otranto, Drejtor Ekzekutiv i Fortescue Metals and Operations. “Ne po operojmë brenda një sistemi me infrastrukturë të kufizuar, pasiguri politike dhe një mjedis rregullator që është ende në zhvillim e sipër.”
“Derisa të investojmë në infrastrukturë të energjisë elektrike me kosto të ulët dhe në shkallë të gjerë, nuk do ta zhbllokojmë potencialin e plotë të hidrogjenit”, shtoi ai.
A ka të ardhme hidrogjeni i gjelbër?
Fortescue, një nga minatorët më të mëdhenj në botë të xehes së hekurit që përdoret për të krijuar çelik, tani po e përqendron biznesin e saj të hidrogjenit të rinovueshëm në hekurin e gjelbër dhe amoniakun një pleh i krijuar nga përzierja e hidrogjenit dhe azotit.
“Hidrogjeni i gjelbër mbetet rruga më e zbatueshme për të prodhuar hekur të gjelbër në shkallë të gjerë”, tha Otranto, duke shtuar se asnjë teknologji tjetër nuk mund të ofrojë “reduktimet e emetimeve që na nevojiten”.
Por Alison Reeve thotë se hidrogjeni i gjelbër ka të ngjarë të zërë vetëm një “vend të caktuar” në përzierjen e energjisë së pastër.
“Ka disa përparime në shkrirjen e xehes duke përdorur drejtpërdrejt energjinë elektrike, në vend që ta shndërrojmë atë fillimisht në hidrogjen”, vuri në dukje ajo.
Dhe për sa i përket transportit në distanca të gjata, bateritë po bëhen një mundësi e zbatueshme, ashtu si disa lëndë djegëse të ndryshme për transportin në distanca të gjata, siç është e-metanoli.
“Pra, roli i hidrogjenit nuk do të jetë karburanti ‘gjithçka, kudo, të gjitha në të njëjtën kohë'”, tha ajo.
/Motilokal.com
