Irani dhe Rusia kanë nënshkruar një marrëveshje me vlerë rreth 25 miliardë dollarë për ndërtimin e katër centraleve bërthamore në provincën jugore të Hormozgan, në qytetin Sirik, raportojnë mediat shtetërore iraniane dhe agjencitë ndërkombëtare.
Sipas Agjencisë së Energjisë Bërthamore të Iranit (AEOI), projekti do të përfshijë reaktorë të gjeneratës së tretë me një kapacitet të përgjithshëm prej rreth 5,000 MW. Marrëveshja është nënshkruar mes kompanisë Iran Hormoz dhe korporatës shtetërore ruse të energjisë bërthamore, Rosatom.
Shumë burime ndërkombëtare, përfshirë Reuters, Al Jazeera dhe Xinhua, kanë konfirmuar vlerën dhe objektin kryesor të projektit. Megjithatë, dokumentet që janë publike deri tani përfaqësojnë kryesisht memorandume kuptimi, dhe jo kontrata përfundimtare ligjërisht të detyrueshme. Kjo do të thotë se shumë nga detajet për financimin, afatet dhe realizimin e punimeve mbeten ende të pasigurta.
Rosatom ka nënshkruar gjithashtu marrëveshje të ngjashme për reaktorë modularë më të vegjël (SMR), duke treguar një plan më të gjerë të bashkëpunimit bërthamor midis Rusisë dhe Iranit. Kjo tregon se aktiviteti rus në sektorin bërthamor iranian mund të shtrihet përtej projektit të katër reaktorëve të mëdhenj në Sirik.
Marrëveshja vjen në një periudhë tensioni ndërkombëtar të shtuar. Shtetet e Bashkuara dhe disa vende perëndimore kanë rivendosur sanksione ndaj Iranit, duke rritur pasigurinë mbi financimin dhe teknologjinë e projektit. Nga ana e saj, Rusia ka deklaruar se sanksionet janë “jo legjitime” dhe ka ofruar mbështetje politike dhe teknologjike për realizimin e projektit.
Nëse projekti realizohet, ai do të rrisë ndjeshëm kapacitetin elektrik të Iranit, duke shtuar rreth 5 GW energji bërthamore dhe duke reduktuar varësinë nga burimet fosile për prodhimin e energjisë. Sidoqoftë, shuma e madhe financiare dhe sanksionet ndërkombëtare mund të krijojnë sfida të konsiderueshme për realizimin e projektit, duke kërkuar mekanizma alternativë financimi ose garanci shtetërore për të siguruar vazhdimësinë dhe stabilitetin e investimit.
