Bashkimi Evropian nënshkruan tetë marrëveshje investimi me vendet e Ballkanit Perëndimor, ku Shqipëria përfiton dy projekte madhore për energjinë dhe teknologjinë.
Në Tiranë është zhvilluar Forumi i Investimeve për Ballkanin Perëndimor, ku Bashkimi Evropian ka firmosur tetë marrëveshje që synojnë zhvillimin ekonomik dhe teknologjik të rajonit. Këto projekte janë pjesë e planit të gjerë të BE-së për integrimin ekonomik të rajonit në tregun evropian.
Në mesin e marrëveshjeve më të rëndësishme është ajo për ndërtimin e një “autostrade digjitale”, e cila do të lidhë gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor me infrastrukturën e internetit të Bashkimit Evropian. Projekti do të realizohet në bashkëpunim me kompaninë hungareze të telekomunikacionit dhe teknologjisë së informacionit “4iG”.
Kjo “autostradë digjitale” do të përfshijë vendosjen e kabllove të fuqishme nëntokësore që do të mbajnë lidhje të shpejta për internetin, telefoninë dhe cloud-in. Falë saj, rajoni do të përfitojë një rrjet shumë më të qëndrueshëm dhe me shpejtësi të lartë, duke përmirësuar ndjeshëm cilësinë e komunikimit.
Një tjetër projekt me ndikim të madh është krijimi i një Qendre të Inteligjencës Artificiale dhe të Dhënave në Kosovë. Kjo qendër do të shërbejë si bazë kërkimore për zhvillimin e teknologjive të reja dhe do të hapë rrugën për bashkëpunime rajonale në fushën e digjitalizimit.
Ndërkohë, kompania zvicerane “Swiss Rockets AG”, e njohur për zhvillimin e ilaçeve kundër sëmundjeve të rënda, ka firmosur një marrëveshje për krijimin e një qendre kërkimore në bioteknologji dhe inovacion shëndetësor. Laboratori do të fokusohet në zhvillimin e trajtimeve të reja për sëmundje si kanceri.
Në sektorin energjetik, Shqipëria dhe Mali i Zi do të përfitojnë projekte të mëdha të energjisë së rinovueshme. Në Shqipëri do të ndërtohet një park eolik modern, ndërsa në Mal të Zi një park fotovoltaik i shoqëruar me sistem baterish për ruajtjen e energjisë.
Këto nisma synojnë të rrisin kapacitetin e prodhimit të energjisë së pastër dhe të reduktojnë varësinë nga importet e karburanteve fosile, duke përmbushur objektivat klimatike të Bashkimit Evropian dhe duke përmirësuar sigurinë energjetike në rajon.
Një tjetër marrëveshje përfshin ndërtimin e një fabrike gjigante për prodhimin e baterive të tipit LFP (Lithium Iron Phosphate) në Serbi nga kompania “ElevenEs”, e mbështetur nga EIT InnoEnergy. Këto bateri përdoren në automjete elektrike, sisteme diellore dhe pajisje ruajtjeje energjie.
Fabrika pritet të shndërrohet në një pikë kyçe të zinxhirit evropian të furnizimit për industrinë e automjeteve elektrike, duke reduktuar varësinë nga importet aziatike dhe duke forcuar pavarësinë teknologjike të kontinentit.
Në Shqipëri, do të nisë gjithashtu një projekt inovativ për shndërrimin e mbeturinave në karburant, në bashkëpunim me një kompani të huaj. Ky projekt pritet të reduktojë ndotjen dhe të krijojë një burim të qëndrueshëm energjie alternative.
Dy marrëveshje të tjera janë nënshkruar me bankën gjermane të zhvillimit KfW dhe fondin Green for Growth Fund, të cilat do të mbështesin investimet për energji të gjelbër dhe efikasitet mjedisor në nivel rajonal.
Sipas zyrtarëve evropianë, këto tetë marrëveshje janë pjesë e një strategjie afatgjatë për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik dhe digjital të Ballkanit Perëndimor, me synimin që rajoni të afrohet më shumë me tregun e përbashkët evropian.
Në mënyrë të veçantë, Shqipëria pritet të përfitojë ndjeshëm nga projektet për energji të pastër dhe teknologji digjitale, të cilat do të hapin vende të reja pune dhe do të nxisin investimet private.
Kryeministri shqiptar ka vlerësuar se këto projekte përbëjnë “një hap historik drejt modernizimit të infrastrukturës kombëtare dhe integrimit të plotë në tregun evropian”.
Bashkimi Evropian, nga ana tjetër, e sheh këtë paketë investimesh si një mënyrë për të forcuar lidhjet ekonomike dhe politike me rajonin, duke kontribuar në stabilitetin dhe zhvillimin e tij afatgjatë.
Në total, vlera e investimeve pritet të arrijë qindra milionë euro, ndërsa zbatimi i projekteve do të nisë në faza të ndryshme gjatë vitit të ardhshëm.
Përfaqësues të BE-së kanë theksuar se mbështetja për Ballkanin Perëndimor është strategjike, sepse “një rajon i lidhur, i gjelbër dhe digjital është pjesë e së ardhmes evropiane”.
Këto nisma tregojnë angazhimin e BE-së për ta bërë Ballkanin Perëndimor jo thjesht fqinj, por pjesë integrale të ekonomisë dhe zhvillimit të përbashkët evropian.
