Komisioni Evropian ka aprovuar një skemë ndihme shtetërore prej 750 milionë euro që qeveria e Estonisë synon ta përdorë për krijimin e një rezervë strategjike energjetike, e cila do të përdoret në periudha kur prodhimi nga era dhe dielli bie dhe kërkesa për energji bie jashtë rrugës normale.
Rezerva strategjike do të funksionojë deri në vitin 2035 dhe synon të kompensojë disbalancat në furnizim gjatë momenteve kur energjia e prodhuar nuk mjafton për nevojat e konsumatorëve. Skema përfshin gjenerimin e energjisë, kursimin e kërkesës dhe sistemet e magazinimit, që mund të aktivizohen në raste emergjente kur furnizimi bie nën nivelin minimal.
Për të qenë të përfshirë, projektet duhet të përmbushin kufizime mbi emetimet e CO₂ dhe kriteret e përcaktuara nga Rregullorja e Energjisë të BE-së.
Përzgjedhja e projekteve do të bëhet përmes procedurash konkurruese dhe jo-diskriminuese: njësoj si në skemat e ndihmës teknike apo investimeve, përfituesit do të konkurruarë sipas nivelit të ndihmës që kërkojnë për megavat kapacitet.
Komisioni ka bërë vlerësimin se masa është e nevojshme dhe proporcionale për sigurimin e furnizimit, ndërsa përfitimet e saj për stabilitetin energjetik e tejkalojnë potencialet e çrregullimeve në konkurrencë.
Ky lloj mekanizmi – njohur si rezervë strategjike – përdoret në disa vende evropiane për të garantuar që sistemi i energjisë të qëndrojë funksional edhe kur prodhimi nga burime variabile bie. Pjesa e burimeve që përfshihen mund të jenë energji klasike, mekanizma fleksibël të kërkesës apo kapacitete magazinimi që aktivizohen në momente krizë.
Çfarë është ndihma shtetërore?
Ndihma shtetërore i referohet çdo forme mbështetjeje financiare që një qeveri, institucion publik apo ent shtetëror u ofron kompanive apo sektorëve të caktuar, me qëllim që t’i ndihmojë ato të përballojnë vështirësi ekonomike, të zhvillojnë investime apo të ruajnë stabilitetin e tregut.
Kjo mbështetje mund të vijë në forma të ndryshme – si financime direkte, kredi me kushte të favorshme, garanci shtetërore, lehtësime tatimore apo investime publike në ndërmarrje private.
Në Bashkimin Evropian, ndihma shtetërore rregullohet rreptësisht nga Komisioni Evropian për të siguruar që ajo të mos dëmtojë konkurrencën e tregut të brendshëm.
Megjithatë, BE-ja lejon përjashtime kur ndihma shërben interesit publik, si në rastet kur mbështeten projektet e energjisë së pastër, zhvillimi i rajoneve të pazhvilluara apo ruajtja e sigurisë së furnizimit me energji. Para zbatimit të çdo skeme të tillë, shtetet anëtare duhet të marrin miratimin e Komisionit, i cili vlerëson nëse masa është e nevojshme, proporcionale dhe e justifikuar në raport me qëllimin që synon të arrijë.
