Në letër, Kina duket si armiku më i madh i planetit. Ajo lëshon më shumë dioksid karboni çdo vit sesa Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian së bashku, ndërsa sistemi i saj energjetik ende mbështetet shumë te qymyri. Por në të njëjtën kohë, e njëjta Kinë është bërë nxitësi më i rëndësishëm i tranzicionit global të energjisë. Paradoksalisht, vendi që ndot më shumë po e ndihmon gjithashtu botën të heqë dorë nga lëndët djegëse fosile.
Gjatë dekadës së fundit, Kina ka investuar burime të mëdha në energjinë diellore, parqet eolike, automjetet elektrike dhe bateritë. Si rezultat, teknologjitë e gjelbra janë bërë në mënyrë drastike më të lira. Falë prodhimit masiv kinez, çmimet e paneleve diellore, qelizave të baterive dhe turbinave me erë kanë rënë deri në atë pikë sa burimet e energjisë së rinovueshme tani janë më efektive nga ana e kostos sesa qymyri ose gazi në shumë vende. Me fjalë të tjera, Kina nuk po e ndryshon botën përmes apeleve morale, por përmes ekonomive të shkallës.
Brenda kufijve të vet, ndikimi i kësaj politike po bëhet gjithnjë e më i dukshëm. Në vitin 2024, 18 për qind e energjisë elektrike të Kinës vinte nga era dhe dielli, dyfishi i përqindjes katër vjet më parë. Në gjysmën e parë të vitit 2025, prodhimi i energjisë së rinovueshme u rrit me më shumë se 40 për qind dhe shtatë provinca tashmë marrin më shumë se një të katërtën e energjisë elektrike nga burime të pastra. Emetimet e CO2 po fillojnë të ngecin dhe konsumi i energjisë elektrike në industri, ndërtesa dhe transport po rritet, ndërsa lëndët djegëse fosile po humbasin ngadalë terren.
Në të njëjtën kohë, Kina po eksporton teknologji që ndryshon botën. Energjia diellore dhe bateritë e etiketuara “Prodhuar në Kinë” po mbërrijnë në Afrikë, Amerikën Latine dhe Azinë Juglindore, ku po u mundësojnë shumë vendeve të anashkalojnë “fazën fosile” të zhvillimit dhe të kalojnë menjëherë në energji të pastër. Efekti është zinxhir. Sa më shumë vende të blejnë teknologji të gjelbër, aq më e lirë bëhet ajo dhe kështu tranzicioni global përshpejtohet.
Sigurisht, kontradiktat mbeten. Kina vazhdon të hapë termocentrale të reja me qymyr dhe objektivat e saj për klimën mbeten të paqarta. Qeveria ka premtuar të zvogëlojë emetimet deri në vitin 2035, por nuk është e qartë se kur ato do të arrijnë kulmin. Pavarësisht kësaj, realiteti është se pa Kinën, tranzicioni i sotëm energjetik nuk do të ishte pothuajse aq i shpejtë.
Presidenti kinez Xi Jinping e quan atë “trendi i kohës sonë”. Vendi i tij është ndër “më të ndyrat”, por në të njëjtën kohë është bërë një motor i heshtur i ndryshimit të gjelbër global.
/Motilokal.com
/Photo by ダモ リ on Unsplash
