Centralet diellore lundruese janë bërë një hit në botën e energjisë vitet e fundit: ato ofrojnë energji të pastër, kursejnë hapësirë në tokë dhe zvogëlojnë avullimin e ujit. Por hulumtimet e reja nga Universiteti Shtetëror i Oregonit dhe Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së tregojnë se ndikimi i tyre në mjedis nuk është universal. Për më tepër, varet shumë nga liqeni ose rezervuari specifik ku ndodhen.
Shkencëtarët modeluan efektet në 11 rezervuarë në gjashtë shtete të SHBA-së dhe gjetën një trend të përbashkët: panelet lundruese ftohin sipërfaqen e ujit dhe ndryshojnë temperaturën e shtresave në liqen gjatë verës dhe dimrit. Këto ndryshime mund të përmirësojnë kushtet për speciet e peshqve të ujërave të ftohta, por në të njëjtën kohë rrisin ndryshueshmërinë e habitatit, që do të thotë se disa specie marrin më shumë hapësirë në kohë të caktuara dhe të tjera më pak.
Siç shpjegon udhëheqësi i kërkimit, Evan Bredeweg, çdo rezervuar do të reagojë ndryshe sepse ndryshon në thellësi, rryma dhe specie që banojnë në ujërat e tyre. Me fjalë të tjera, nuk ka një formulë universale dhe çdo projekt kërkon planifikim të përshtatur në nivel lokal.
Edhe pse sisteme të tilla kanë hyrë tashmë në një fazë të pjekur zhvillimi në Azi, projektet pilot aktualisht janë dominuese në Shtetet e Bashkuara. Por potenciali është i jashtëzakonshëm. Laboratori Kombëtar i Energjisë së Rinovueshme vlerëson se rezervuarët në të gjithë Shtetet e Bashkuara mund të prodhojnë deri në 1,476 teravatë-orë energji elektrike në vit, të mjaftueshme për të furnizuar me energji 100 milionë shtëpi. Avantazhet janë të qarta. Panelet janë më efikase sepse ftohen nga uji, integrohen me infrastrukturën ekzistuese të hidrocentraleve dhe gjithashtu zvogëlojnë avullimin, i cili është një argument i rëndësishëm në rajonet e thata. Megjithatë, mbeten shumë të panjohura, veçanërisht kur bëhet fjalë për ndikimin afatgjatë në popullatat e peshqve dhe ekuilibrin ekologjik.
Modelimi ka treguar se uji sipërfaqësor më i ftohtë në verë është i përshtatshëm për speciet e ujërave të ftohta, por vetëm kur panelet mbulojnë më shumë se gjysmën e sipërfaqes së rezervuarit. Nga ana tjetër, ndryshimet në oksigjen dhe temperaturë mund të kufizojnë hapësirën për speciet e ujërave të ngrohta, gjë që mund të çojë në ndryshime në ekosisteme nëse projektet zgjerohen pa udhëzime të qarta.
Autorët theksojnë se nevojiten kërkime shtesë dhe monitorim sistematik. Historia e projekteve të mëdha të infrastrukturës, siç janë hidrocentralet, tregon se pasojat mjedisore shpesh zbulohen vetëm vite pas ndërtimit.
/Motilokal.com
