Evropa akuzohet për ‘shkelje të të drejtave palestineze’ në marrëveshjen e lidhur me importet nga tubacioni që shkon paralel me bregdetin e Gazës.
BE-ja po “shkel të drejtat palestineze” dhe rrezikon të shkelë ligjin ndërkombëtar, për një marrëveshje energjie të nënshkruar me Izraelin për të sjellë më shumë gaz në Evropë, tha një grup aktivistësh.
Një raport nga Global Witness, i ndarë ekskluzivisht me Guardian, arrin në përfundimin se BE-ja mund të jetë “bashkëpunëtore në shkeljet e ligjit ndërkombëtar” për një marrëveshje energjie të vitit 2022 të lidhur me importet e gazit nga një tubacion që thuhet se kalon nëpër ujërat palestineze.
OJQ-ja i ka bërë thirrje BE-së të anulojë të gjitha importet e gazit të lidhura me tubacionin e gazit të Mesdheut Lindor (EMG) dhe të ndërpresë marrëveshjen e vitit 2022, e cila u nënshkrua gjithashtu me Egjiptin.
Vëmendja ndaj lidhjeve energjetike të BE-së me aleatin e saj të Lindjes së Mesme vjen pasi Komisioni Evropian arriti në përfundimin se kishte “indikacione” se Izraeli po shkelte detyrimet për të drejtat e njeriut për shkak të pasojave katastrofike humanitare të luftës së tij në Gaza dhe dhunës së shfrenuar të kolonëve izraelitë në Bregun Perëndimor.
Ndërsa BE-ja po përballet me thirrje në rritje për të anuluar plotësisht ose pjesërisht marrëveshjen e saj të tregtisë dhe bashkëpunimit me Izraelin, marrëdhënia energjetike e Evropës me Izraelin ka tërhequr pak vëmendje, veçanërisht një marrëveshje gazi që duket se është anuluar automatikisht muajin e kaluar.
Komisioni Evropian nënshkroi një memorandum mirëkuptimi (MM) me Izraelin dhe Egjiptin në qershor 2022, me qëllim “mundësimin e një furnizimi të qëndrueshëm me gaz natyror në BE”. Ai u vulos disa muaj pas pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës nga Rusia, ndërsa BE po garonte për të siguruar furnizues alternativë të energjisë.
Global Witness pohon se tubacioni EMG, i cili shkon paralel me vijën bregdetare të Gazës, luan një rol të rëndësishëm në mundësimin e eksporteve të gazit në Evropë nga Egjipti. Tubacioni prej 56 miljesh (90 km) transporton gaz nga Ashkeloni në Izrael në Arish në Egjipt, ku më pas përpunohet në gaz natyror të lëngshëm për eksport, përfshirë Evropën.
OJF-ja pretendon se tubacioni EMG kalon nëpër ujërat palestineze. Puna e saj udhëhiqet nga një opinion ligjor i hartuar pro bono nga dy avokatë në Dhomën e Gjykatës së Kopshtit me seli në Londër.
Zehrah Hasan, një avokate e të drejtave të njeriut dhe bashkautore e opinionit, i tha Guardian: “Izraeli ndërtoi dhe operoi në mënyrë të njëanshme tubacionin pa pëlqimin e autoriteteve palestineze, dhe Palestinës nuk i është dhënë mundësia të përcaktojë ndonjë kusht financiar, mjedisor ose rregullator.
“Pra, sipas mendimit tonë, ky ishte një shembull tjetër se si Izraeli ka shumë të ngjarë të shkelë ligjin ndërkombëtar në mohimin e vazhdueshëm të sovranitetit palestinez”.
“Ekziston një bazë shumë e fortë për të pohuar se BE-ja ka të ngjarë të shkelë të drejtën ndërkombëtare zakonore dhe ligjin e BE-së duke nënshkruar dhe vazhduar Memorandumin e Mirëkuptimit”.
Hasani ka një flamur palestinez në profilin e saj në mediat sociale, por thuhet se e ka kryer punën në përputhje me detyrat e saj rregullatore për të vepruar në mënyrë të pavarur.
Izraeli më parë e ka përshkruar zonën detare të pretenduar nga Palestina si “ligjërisht të pavlefshme”. Misioni i Izraelit në BE në Bruksel dhe ministria e jashtme në Jerusalem nuk iu përgjigjën kërkesave për koment. As misioni i Palestinës në BE.
Gleider Hernández, një profesor i së drejtës ndërkombëtare publike në KU Leuven, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, i tha Guardian se besonte që Global Witness “arriti në atë që është ndoshta përfundimi i saktë” në lidhje me rrezikun e shkeljes së së drejtës ndërkombëtare.
Megjithatë, ai paralajmëroi se analiza mbështetej në krijimin e shtetësisë së Palestinës. Pavarësisht nga shtetësia palestineze, ai vuri në dukje detyrimet e Izraelit si një fuqi pushtuese sipas konventës së katërt të Gjenevës për të mos e shfrytëzuar territorin thjesht për përfitimin e vet, duke injoruar banorët.
Ai tha: “Duke ndërtuar një tubacion në zonën përkatëse, Izraeli ndoshta po kryen një akt të paligjshëm… Dhe pastaj pyetja bëhet… a po shkel BE-ja një nga detyrimet e saj ndaj ligjit ndërkombëtar duke nënshkruar Memorandumin e Mirëkuptimit? Dhe aty, mendoj se po… Edhe pse gazi nuk do të drejtohej në vendbanimet izraelite në Bregun Perëndimor, kjo do të përbënte një lloj tolerimi të keqpërdorimit nga Izraeli të prerogativave të tij si fuqi pushtuese”.
Profesori i drejtësisë gjithashtu vuri në dukje mendimin historik të gjykatës ndërkombëtare të drejtësisë (GJND) të OKB-së në korrik 2024 që urdhëroi Izraelin të përfundonte pushtimin e territoreve palestineze sa më shpejt të jetë e mundur.
Në atë mendim jo-detyrues, gjykata u bëri thirrje vendeve të tjera të mos e njohin pushtimin si të ligjshëm ose ta ndihmojnë atë.
