Ministrja e Zhvillimit Ekonomik, Artane Rizvanolli, ka njoftuar se projekti për rehabilitimin e Kanalit Ibër Lepencit, me një vlerë prej 13 milionë euro, është afër përfundimit. Në një deklaratë publike, ajo theksoi se ky kanal me gjatësi 49 kilometra ka rëndësi jetike për furnizim me energji, ujë të pijshëm dhe për ujitje bujqësore.
Sipas ministres, projekti i rehabilitimit ka shënuar përparim të madh në dy vitet e fundit, pas një kontrate të trashëguar që për vite me radhë kishte vetëm 10% zbatim. Pas shkëputjes dhe rishpalljes së kontratës, realizimi ka arritur tashmë në rreth 90% dhe pritet të përfundojë gjatë muajve në vijim.
Në kuadër të rehabilitimit janë përfshirë punime si riparimi i akuadukteve në gjatësi prej 2,586 metrash, ndërtimi i një rezervuari bufer me kapacitet 30,000 metra kub, rindërtimi i kanaleve trapezoidale dhe drejtkëndore, si dhe ndërtimi i strukturave të shpërndarjes së ujit, mureve mbajtëse, rrjetave mbrojtëse dhe sistemeve të mbrojtjes mjedisore.
Rizvanolli theksoi se me këto investime po rritet siguria ujore dhe funksionaliteti afatgjatë i kanalit, duke ulur humbjet e ujit dhe forcuar infrastrukturën strategjike të vendit. Ajo vlerësoi se kanali nuk është thjesht infrastrukturë fizike, por një garanci për jetë, zhvillim dhe siguri për Kosovën.
Në fund të deklaratës, ministrja falënderoi ekipin e ndërmarrjes Ibër Lepenci, bordin, menaxhmentin dhe ekipin e projektit të financuar përmes kredisë nga Banka Botërore, si dhe shprehu mirënjohje për angazhimin e tyre në rehabilitim dhe reagimin e menjëhershëm pas sulmit terrorist të 29 nëntorit 2024, që kishte shkaktuar dëme në këtë infrastrukturë.
Kanali Ibër Lepenc, infrastrukturë kyçe për sigurinë energjetike të Kosovës
Kanali Ibër Lepenc, me një gjatësi prej 49 kilometrash, luan një rol të pazëvendësueshëm në sigurimin e funksionimit të sistemit energjetik të Kosovës. Një nga përdorimet më strategjike të këtij kanali është furnizimi me ujë për ftohjen e termocentralit “Kosova B” në Obiliq, i cili përbën një nga burimet kryesore të prodhimit të energjisë elektrike në vend. Pa këtë furnizim të vazhdueshëm me ujë teknik, kapacitetet prodhuese të KEK-ut do të rrezikoheshin, duke çuar potencialisht në ndërprerje të prodhimit dhe mungesa energjetike.
Përveç rëndësisë së tij në sektorin energjetik, kanali shërben edhe për furnizimin me ujë të pijshëm për disa komuna, si dhe për ujitjen e mijëra hektarëve tokë bujqësore në rrafshin e Kosovës. Kjo e bën atë një infrastrukturë të shumëfunksionale, që ndërlidhet me sektorë kyç të zhvillimit të qëndrueshëm të vendit: energjia, bujqësia dhe furnizimi publik me ujë.
Investimet në rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e kanalit janë thelbësore për funksionimin afatgjatë dhe të sigurt të kësaj infrastrukture. Përkeqësimi i kapaciteteve të tij do të kishte pasoja të drejtpërdrejta në sigurinë energjetike dhe ekonomike të vendit. Për këtë arsye, çdo përpjekje për modernizimin dhe mbrojtjen e Kanalit Ibër Lepenc përbën jo vetëm një çështje teknike, por edhe një prioritet strategjik kombëtar.
